Nét kiến trúc cổ kính của Chu Gia Hoa Viên ở châu Hồng Hà, Trung Quốc

1. Chu Gia Hoa Viên ở đâu?

Chu Gia Hoa Viên nằm ở số 16, đường Hàn Lâm, huyện Kiến Thủy, châu tự trị Hồng Hà, Vân Nam, Trung Quốc. Đây là một khu vườn riêng của anh em Chu Vị Khanh, một cận vệ thời nhà Thanh. Toàn bộ Chu Gia Hoa Viên có diện tích hơn 20.000 mét vuông và diện tích xây dựng hơn 5.000 mét vuông.

Chu Gia Hoa Viên cách thành phố Côn Minh khoảng 200 km. Để đến đây, du khách có thể lựa chọn nhiều phương tiện khác nhau:
Từ Côn Minh đi Kiến Thủy:

• Tàu cao tốc: Tuyến Côn Minh – Kiến Thủy mất khoảng 2 – 2,5 giờ, giá vé dao động 80 – 120 NDT/người.
  
• Xe khách đường dài: khởi hành từ bến xe phía Nam Côn Minh, thời gian di chuyển khoảng 3 – 4 giờ.

Từ trung tâm Kiến Thủy đến Chu Gia Hoa Viên: di chuyển bằng taxi hoặc xe điện nội thành, chỉ mất 5 – 10 phút vì địa điểm nằm ngay trong khu vực thành cổ.

2. Bối cảnh lịch sử và phong cách bố trí không gian của Chu Gia Hoa Viên

Chu Gia Hoa Viên được xây dựng vào những năm đầu triều đại Quang Tự thời nhà Thanh (năm 1875) và hoàn thành vào năm năm Huyền Thông thứ hai đời nhà Thanh (năm 1910).

Chu Gia Hoa Viên (dinh thự nhà họ Chu) còn được gọi là “Vườn ngắm cảnh lớn nơi biên giới Tây Nam”, lấy cảm hứng từ tiểu thuyết Hồng Lâu Mộng thời nhà Thanh.
Gia tộc họ Chu vốn gốc Hồ Nam, di cư đến Kiến Thủy từ năm 1821, ban đầu buôn bán trà, tơ lụa và bất động sản. Từ những năm 1870, họ mở rộng kinh doanh rượu, bột mì, đặc biệt là đầu tư vào mỏ thiếc ở Cá Cựu – ngành sinh lời nhất. Nhờ đó, công ty Chu Hằng Thái trở thành một trong những thương hiệu thương mại lớn nhất Vân Nam cuối thế kỷ 19, buôn bán khắp từ Tứ Xuyên đến Quảng Đông.

Ngoài kinh doanh, gia tộc còn có ảnh hưởng chính trị: Một số thành viên làm quan, trong đó có Chu Vị Khanh – vừa làm quan triều Thanh, vừa tham gia và tài trợ cho các cuộc nổi dậy chống lại chính quyền, đóng vai trò quan trọng trong Cách mạng 1911.
Với sự giàu có và thế lực, các con trai Chu Quảng Phúc đã xây dựng biệt thự họ Chu tại phố Hàn Lâm từ cuối thập niên 1870, hoàn tất năm 1910. Sau nhiều biến động lịch sử, dinh thự từng bị sử dụng làm trường học, bệnh viện, phòng triển lãm, đến năm 1990 được tu sửa và mở cửa đón khách du lịch với tên gọi Chu Gia Hoa Viên.
Đây là một biệt phủ kiểu cổ điển hình ở Kiến Thủy với "ngũ gian, lục nhĩ, ngũ sảnh, nhất đại thiên tỉnh, phụ tứ tiểu thiên tỉnh" (5 gian, 6 tai, 5 sảnh, một sân chính lớn và 4 sân phụ nhỏ) nằm thành các dãy song song với nhau.

 ‌ + Năm gian‌: dùng để chỉ không gian sinh hoạt chính của ngôi nhà, thường có năm gian, tức là có năm khu vực theo hướng chiều rộng của ngôi nhà.
 ‌ + Sáu tai‌: “Tai” ở đây ám chỉ các cánh hoặc phần mở rộng của ngôi nhà, thường nằm ở hai bên của ngôi nhà chính, tạo thành sáu gian.
  + Năm sảnh: dùng để chỉ khu vực tiếp khách hoặc sinh hoạt chính trong ngôi nhà chính, có năm phòng.
  + Một sân chính, bốn sân phụ: Một sân lớn nằm ở trung tâm, trong khi 4 sân nhỏ hơn được bố trí xung quanh để giúp không gian sáng sủa và thoáng đáng hơn, đồng thời cũng góp phần thông gió và thoát nước cho ngôi nhà.

Bố trí nhà ở của Chu Gia Hoa Viên có bố cục không đối xứng “ba dọc và bốn ngang”, bao gồm nơi ở của gia đình và điện thờ tổ tiên và hậu hoa viên. Toàn bộ khu phức hợp tòa nhà hướng về phía Tây Bắc - Đông Nam, với ao nước, vườn trước, sân giữa và vườn sau được sắp xếp theo trình tự trên trục chính.
Ngay khi bước vào cổng, bạn sẽ thấy một hành lang dài. Hai bên hành lang có đồ nội thất cổ và nhiều phụ kiện tinh xảo. Những đồ trang trí cổ kính này là một trong những chi tiết tinh xảo nhất trong khu vườn của Chu Gia Hoa Viên.

Mười "căn nhà sàn" được bố trí dọc theo con đường bên trái được nối với "Bào Mã Chuyển Giác Lâu" phía sau. Đây là phòng thu chi và cửa hàng cung cấp đồ hộp vào thời điểm đó. Ngoài ra, khu vực này là nơi buôn bán xuất nhập khẩu thiếc, gạc y tế nhập khẩu, muối và thuốc lá của Chu gia thời bây giờ.

3. Đặc điểm kiến ​​trúc và giá trị văn hóa của Chu Gia Hoa Viên Trung Quốc

Chu Gia Hoa Viên ở Kiến Thủy không chỉ có quy mô lớn mà còn có phong cách kiến ​​trúc độc đáo, kết cấu không gian chặt chẽ và hoành tráng. Cách bố trí các tòa nhà trong gia viên rất có trật tự, với các sân nối tiếp nhau.
Toàn bộ nhóm tòa nhà có những đường gờ dốc, mái hiên, dầm chạm khắc và cột sơn, rất tinh tế và trang nhã. Chu Gia Hoa Viên không chỉ là sự kết hợp giữa kiến ​​trúc truyền thống Hán và nghệ thuật kiến ​​trúc địa phương mà còn tiếp thu nội dung, kỹ năng của các dân tộc thiểu số, làm tăng thêm nét đặc trưng cho không gian của ngôi nhà.

Khi bước vào hội trường, bạn sẽ thấy một bức tường theo chủ đề tráng lệ được bao phủ bởi những bức chân dung của các thế hệ của Chu gia. Phía sau bức tường là phòng thờ tổ tiên được trang trí bằng những thanh xà chạm khắc bằng gỗ, đá và những bức tranh sặc sỡ, ấn tượng.

Các bức tượng tổ tiên, các vị thần và di sản văn hóa trong điện thờ thể hiện những thăng trầm trong công việc kinh doanh của Chu gia trong nhiều thế kỷ qua, và tạo cơ hội tìm hiểu lịch sử, văn hóa và phong tục dân gian của Vân Nam.
Chu Gia Hoa Viên không gian rất đẹp, với những bức tường đất nện kiên cố bao quanh nơi ở và khu vườn. Dù đã trăm năm trôi qua nhưng nó vẫn thu hút rất nhiều du khách đến thưởng ngoạn. Khi bước vào Chu Gia Hoa Viên, bạn sẽ nhìn thấy những hành lang với lan can chạm khắc và ngọc bích, những khu vườn, lối đi và đình nhỏ và độc đáo, cùng với công nghệ chạm khắc tinh xảo khiến người ta choáng váng và kinh ngạc.

Gạch, đá, gỗ và các vật liệu khác được sử dụng trong Chu Gia Hoa Viên đều có chất lượng cao nhất. Đặc biệt, các tác phẩm chạm khắc gỗ ở Chu gia phải mất gần chục năm mới hoàn thành, với tay nghề cao và kỹ thuật chạm khắc tinh xảo, tích hợp nhiều yếu tố như kiến trúc vườn Nam Vân Nam, nghệ thuật chạm khắc và phong tục Trung Hoa.

Cho dù đó là những công trình kiến trúc đã trải qua thăng trầm của cuộc sống hay những tác phẩm điêu khắc, đồ nội thất và vật liệu đều có thể tìm thấy ở khắp mọi nơi, minh chứng cho tinh thần bền bỉ của nền văn hóa cổ đại.

Văn hóa mà công trình kiến trúc của Chu Gia Hoa Viên mang theo không chỉ là một phần của văn hóa Trung Quốc mà còn là sự giao thoa của nhiều nền văn hóa, và là hiện thân độc đáo của văn hóa ở miền nam Vân Nam.
 

4. Khám phá các tòa nhà nổi bật của Chu Gia Hoa Viên Kiến Thủy

4.1 Tòa nhà chính

Tòa nhà chính ba tầng là cốt lõi của Chu Gia Hoa Viên và là tòa nhà cao nhất trong khu phức hợp. Tòa nhà chính có phong cách kiến ​​trúc trang nhã, sử dụng kết cấu bằng gỗ và gạch truyền thống. Mái nhà được lợp ngói màu xanh lam trông đơn giản và tinh xảo.

Ngoài ra còn có các bức bình phong Cửu Long. Có thể chia thành 9 bức, mỗi bức đều nói về rồng, tạo thành chủ đề chung là Cửu Long. Ngoài bình phong Cửu Long, bạn còn có thể thưởng thức những tác phẩm thủ công tinh xảo như bình phong Ngũ Phúc, bình phong Nguyên Bảo và bình phong Ngư bút hoa điểu của vua Càn Long trong hoa viên.

4.2 Tú Lâu

4.3 Mai Đình

Chu gia đặt tên cho sân trong của gia đình theo tên của bốn loài hoa: mai, lan, trúc và cúc.  Mai Đình lấy hoa mai làm chủ đề. Hoa mai thường được vẽ trên tường, cửa ra vào và cửa sổ của sân, và những bài thơ và câu đối dựa trên hoa mơ được khắc trên các cột kèo và các bức tường. Từ Mai Đình có thể thấy rõ cách bố trí tòa nhà chính của vườn họ Chu là “bốn dọc và ba ngang”.

4.4 Lan Đình

4.5 Trúc Viên

Sân thứ ba của Chu Gia Hoa Viên được đặt theo tên của tứ hoa: mai, lan, trúc và cúc. Một trong những điểm nổi bật lớn nhất của Trúc Viên là cánh cửa chạm khắc xuyên qua vườn cúc hay còn gọi là “võng môn”, được chia làm Thiên Đầu - Địa Cước - Thượng Phúc - Hạ Quần - Ngọc Yêu.

4.6 Giàn nho cổ thụ

4.7 Tử Đằng Viện

Được đặt theo tên của cây tử đằng cổ thụ trong sân, sảnh chính của Tử Đằng Viện được người dân mệnh danh là "Thượng Đường Võ". Đây là không gian công cộng của Chu gia, dùng để tổ chức các buổi họp mặt gia đình, thảo luận, tổ chức hôn lễ và các hoạt động “đầy năm” cho trẻ hay lễ trường thành cho những người tròn 18 tuổi, tang lễ.

Nhìn chung, việc giáo dục và lễ nghi gia đình đều được thực hiện ở đây. Người ta nói rằng "Cuộc nổi dậy Tân Hải Lâm An" gây chấn động Vân Nam cũng được nhen nhóm ở đây.

4.8 Thư viện Bạch Lộc

4.9 Sảnh Hoài Viễn

4.10 Sảnh chữ I

Sảnh chữ I là sảnh trung tâm của từ đường Chu Gia. Sảnh được kết nối với tòa nhà phía sau bằng một hành lang đổ, tạo thành một nhóm các tòa nhà hình chữ “I”.

Nơi này được dùng làm phòng họp gia đình, nơi nghỉ ngơi sau khi thờ cúng tổ tiên, nơi tổ chức yến tiệc và là nơi thực hiện hình phạt gia đình đối với những thành viên gia tộc mắc lỗi. Sảnh trung tâm là một tòa nhà kiểu mái cuốn, trông nhẹ nhàng và thoáng đãng hơn.

4.11 Chu gia từ đường

Từ đường của Chu gia bao gồm một nhóm gồm ba sân là Hoa Đường, Hưởng Đường và Tế Đường. Có một hồ nước phía trước Hoa Đường được gọi là "Hồ Tiểu Nga". Có 24 bài thơ, thư pháp, tranh vẽ và những bức phù điêu tinh xảo được chạm khắc trên các phiến đá xung quanh.

Phía trước hồ có một sân khấu nước tinh xảo và một hành lang với mái nhà cuốn được xây ngang qua hồ. Hành lang có mái hiên rộng rãi dùng làm khán đài xem kịch.
 Phía sau Hoa Đường là Hưởng Đường và Tế Đường, nơi thờ cúng tổ tiên và nơi tổ chức các cuộc họp gia đình và phòng tiệc. Tế Đường là nơi thờ bài vị của tổ tiên Chu gia.

Sau này, thành viên của gia tộc tăng lên nên đã được chuyển thành ký túc xá và điện thờ được chuyển đến Hoa Đường. Các gian chái hai bên gian thờ là phòng tiếp đón các vị khách quý, người thân, bạn bè thân thiết.

4.12 Sân khấu kịch nước

4.13 Sảnh hoa

4.14 Phòng ở của Chu gia

4.15 Hậu Hoa Viên

5. Tham quan Chu Gia Hoa Viên

• Thời gian lý tưởng: buổi sáng sớm hoặc chiều muộn, khi ánh nắng dịu, vừa mát mẻ vừa dễ chụp ảnh đẹp.
  
• Vé tham quan: khoảng 20 – 40 NDT/người, có thể thay đổi tùy thời điểm.
  
• Trang phục: Nên mặc đồ thoải mái, giày đế mềm để dễ dàng đi lại trong khuôn viên rộng. Nếu muốn có ảnh đẹp, bạn có thể chọn trang phục mang phong cách cổ trang để tăng phần ấn tượng.
  
• Chụp ảnh: chuẩn bị pin dự phòng vì nơi đây có vô số góc chụp. Đặc biệt, khu hành lang dài và cổng vòm là background rất được yêu thích.
  
• Kết hợp lịch trình: sau khi tham quan Chu Gia Hoa Viên, bạn có thể đi bộ sang thành cổ Kiến Thủy, phố gốm tím hoặc khám phá chợ đêm Tử Đào ngay gần đó.
  

Tổng kết:

Chu Gia Hoa Viên không chỉ là một công trình kiến trúc cổ kính, mà còn là nơi lưu giữ dấu ấn lịch sử, văn hóa và sự phồn hoa một thời của Kiến Thủy. Dạo bước trong dinh thự họ Chu, du khách như được ngược dòng thời gian để cảm nhận sự xa hoa, uy nghi và những câu chuyện huyền bí của một gia tộc giàu có bậc nhất Vân Nam.

👉 Nếu bạn muốn tận mắt chiêm ngưỡng vẻ đẹp cổ kính này, hãy để Elite Tour đồng hành cùng bạn trong hành trình khám phá Kiến Thủy – châu Hồng Hà – Vân Nam.
📞 Liên hệ ngay hotline 0912120208 để được tư vấn chi tiết và đặt tour trọn gói với nhiều ưu đãi hấp dẫn hôm nay!